بیانیه‌ی انجمن مطالعات بین‌الملل صلح افغانستان پیرامون بازگرداندن مهاجران افغان از ایران
برخوردهای غیرانسانی با آن‌ها نه تنها بر چالش‌های بشردوستانه می‌افزاید، بلکه می‌تواند بر روابط تاریخی و فرهنگی دو ملت نیز تأثیر منفی بگذارد
با توجه به تحولات سیاسی، امنیتی و اقتصادی چند سال اخیر در افغانستان، به‌ویژه پس از سقوط نظام جمهوری در سال ۲۰۲۱، میلیون‌ها نفر از شهروندان افغانستان به ناچار کشور را ترک کرده‌اند. جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان یکی از کشورهای همسایه، میزبان بخش بزرگی از این جمعیت آسیب‌دیده بوده است، و ما همواره قدردان میزبانی مردم شریف ایران و تلاش‌های نهادهای مدنی و برخی نهادهای دولتی در فراهم کردن حداقلی از خدمات به مهاجران افغان بوده‌ایم.
با این حال، در روزها و هفته‌های اخیر، گزارش‌های متعددی از اخراج جمعی مهاجران افغان از ایران، آن‌هم به صورت شبانه و بدون امکان انتقال اسباب و اثاثیه زندگی، دریافت پول رهن خانه، یا حتی اطلاع قبلی، منتشر شده است. این اقدام‌ها نگرانی‌های جدی در مورد رعایت حقوق اولیه انسانی، تعهدات بین‌المللی ایران در قبال پناه‌جویان و خطرات جانی و روانی بازگشت اجباری به افغانستانِ ناامن را برمی‌انگیزد.
انجمن مطالعات بین‌الملل صلح افغانستان ضمن درک شرایط دشوار اقتصادی و اجتماعی ایران، یادآور می‌شود که مهاجران، خود قربانیان جنگ، ناامنی و شرایط سخت در کشور مبدأ هستند و برخوردهای غیرانسانی با آن‌ها نه تنها بر چالش‌های بشردوستانه می‌افزاید، بلکه می‌تواند بر روابط تاریخی و فرهنگی دو ملت نیز تأثیر منفی بگذارد.
ما از دولت جمهوری اسلامی ایران با احترام و نیت خیرخواهانه درخواست می‌کنیم:
بازنگری در روند بازگرداندن مهاجران با درنظرگرفتن شرایط امنیتی در افغانستان و خطراتی که جان، آزادی و کرامت انسانی افراد را تهدید می‌کند.
توقف فوری اخراج‌های شبانه و بدون اطلاع قبلی که با اصول بنیادین حقوق بشر در تضاد است.
تسهیل فرصت انتقال دارایی‌ها و اسباب زندگی مهاجران، برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر اقتصادی و روانی به خانواده‌ها.
دعوت به گفت‌وگوی منطقه‌ای و بین‌المللی برای یافتن راه‌حل‌های واقع‌بینانه و انسانی در زمینه مهاجرت، پناهندگی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر.
ما بر این باوریم که راه‌حل پایدار برای چالش مهاجرت، نه در بازگرداندن اجباری، بلکه در همکاری منطقه‌ای، تقویت گفت‌و‌گوهای انسانی و تلاش برای صلح و ثبات در افغانستان نهفته است.
با احترام،
انجمن مطالعات بین‌الملل صلح افغانستان
۴ جولای ۲۰۲۵
