بیانیه‌ی کانون حقوق بشر افغانستان درباره اخراج بی‌رویه مهاجرین افغان از ایران
مهاجران را بدون در نظر داشتن آن که قانونی است یا غیر قانونی، دانشجو است یا کارگر ساده، نظامی بوده یا شهروند عادی و بدون بررسی و رسیدگی قانونی و فرصت اعتراض، بازداشت کرده و فوری اخراج می‌کنند
کانون حقوق بشر افغانستان با ابراز نگرانی بسیار عمیق و همدردی با مهاجرین اخراج شده، از روند تشدیدشده‌ی اخراج بی‌رویه، تحقیرآمیز و فله‌ای مهاجرین افغان از جمهوری اسلامی ایران که در این روزها بنابر حوادث ناگوار به وجود آمده در ایران بر اثر حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی اسرائیل به خاک ایران، که احتمالا برخی اندکی از مهاجرین در جابجایی جنگ افزارها به عنوان کارگر از سوی عوامل اصلی به صورت ناآگاهانه فریب خورده، شدت یافته، ابراز نگرانی می‌کنیم. چون این روند بدون رعایت اصول بنیادین حقوق بشری، موازین حقوق بین‌المللی، پناهندگی، کرامت انسانی، اقشار آسیب‌پذیر، مهاجرین قانونی، بدون سازماندهی-اخراج قانونمند و ملاحظات انسانی صورت می‌گیرد، که جان و کرامت هزاران انسان را از جمله زنان، کودکان، سالمندان و بیماران، فعالان مدنی و نظامیان پیشین را در معرض خطر و تهدید مستقیم قرار داده است.
بر اساس گزارش‌های میدانی و منابع معتبر، نیروهای امنیتی ایران در بسیاری از موارد: مهاجران را بدون در نظر داشتن آن که قانونی است یا غیر قانونی، دانشجو است یا کارگر ساده، نظامی بوده یا شهروند عادی و بدون بررسی و رسیدگی قانونی و فرصت اعتراض، بازداشت کرده و فوری اخراج می‌کنند. اگرچه با توجه بر وضعیت جنگی و استثنایی به وجود آمده توجیهات برای این وضعیت میآورند، اما آنچه که نگران‌کننده است و احساسات مردم افغانستان را برانگیخته و حتی بعضی مردم و نویسندگان و فعالان مدنی ایران هم با این گونه برخوردها نارضایتی نشان داده اند، و هم‌چنان ابراز همدردی خود را با مردم افغانستان اعلام کرده اند.
چنین است که با مهاجران برخوردهای تحقیرآمیز، خشونت‌بار و گاه همراه با ضرب‌وشتم، مصادره اموال و توهین نژادی-ملیتی می‌شود؛ خانواده‌های را که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌اند و فرزندان‌شان در ایران متولد شده اند را با تهدید و فشار مجبور به ترک محل سکونت و بازگشت به یک مکان ناامن مثل افغانستان می‌سازنند. این اقدامات نه تنها خلاف اصول همسایگی و برادری، اشتراکات فرهنگی، تاریخی، تمدنی و دینی اسلامی دو ملت است، بلکه نقض صریح تعهدات بین‌المللی ایران تحت کنوانسیون ۱۹۵۱ سازمان امور پناهندگان و مهاجرین قانونی، اصل عدم بازگرداندن (non-refoulement) و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی به‌شمار می‌رود.
مهاجران اخراج شده به افغانستان، در بسیاری موارد با وضعیت بسیار بد و فاجعه‌بار اقتصادی، نبود خدمات اولیه، از قبیل نداشتن مسکن، پول و اشتغال و از سوی دیگر سرکوب سیاسی و خطرات جانی توسط رژیم طالبانی، ناامنی گسترده و فقر مطلق روبه‌رو شده اند. بازگرداندن اجباری و بی رویه مهاجران با چنین شرایطی، نوعی بی‌توجهی آشکار به حق زندگی، حق حیات، حق امنیت و کرامت انسانی آنان است. از این‌رو «کانون حقوق بشر افغانستان» که یک نهاد مستقل و غیر وابسته است، و خواهان اقدامات فوری زیر از مسئولان سازمان مهاجرین و پناهندگان و دولت ایران است:
توقف فوری اخراج‌های بی‌رویه و اجباری و رعایت رویه‌های عادلانه و قانونمند در بررسی وضعیت مهاجران که به شکل قانونی در ایران اقامت دارند می‌شوند.
دسترسی مهاجران قانونی و غیر قانونی به خدمات اولیه حقوقی و انسانی از جمله آب و غذا، درمان، آموزش و مسکن مناسب تا زمانی که سازماندهی و تعیین و تکلیف شوند.
ورود نهادهای بین‌المللی و داخلی (اعم از نهادهای ایرانی و افغانستانی) مانند UNHCR و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای نظارت و حمایت و مداخله در روند اخراج‌های بی رویه و اجباری مهاجران؛ خصوصاً مهاجران قانونی که به شدت احساس خطر اخراج شدن می‌کند.
رایزنی های دیپلماتیک از سوی جامعه جهانی با دولت ایران جهت درک از وضعیت مهاجرین و احترام به کرامت انسانی مهاجران و پذیرش مسئولیت بین‌المللی خود در قبال رفتارهای توهین‌آمیز و تحقیرکننده.
همبستگی و همکاری بزرگان، نویسندگان، فعالان رسانه‌ای و جامعه مدنی ایرانی و افغانستانی برای درک و فهم و برون رفت از وضعیت جنگی به وجود آمده در ایران و وضعیت کنونی افغانستان تحت حاکمیت رژیم طالبانی، و دفاع از حقوق مهاجران و کرامت انسانی آنان.
نهادهای مدنی، فعالان رسانه‌ای، بزرگان سیاسی، نویسندگان، شاعران، اساتید و دانشگاهیان در این مسئله می‌توانند نقشی خوبی را ایفا نمایند. در پایان، کانون حقوق بشر افغانستان یادآوری می‌کند که مهاجران افغان، قربانی جنگ سیستماتیک، خشونت‌هایی سازمان یافته، فقر و استبداد زمانه اند، مهاجرت آنان نه «جرم»، که حقی انسانی و قانونی بر اساس اسناد و مدارک بین‌المللی است. بناً برخوردهای تبعیض‌آمیز و خشونت‌بار با مهاجران، لکه‌ای سیاه بر تاریخ روابط دو ملت و زنگ خطری برای وجدان بشریت است.
کانون حقوق بشر افغانستان
تاریخ: ۱۴۰۴/۴/۱۲
